NBS: Instrukcija o načinu isplate novca starijih od 65 i izdavanju platnih kartica

Narodna banka Srbije (NBS) je 31. marta 2020. godine donela Instrukciju o načinu privremene isplate novčanih sredstava s dinarskih i deviznih računa lica s navršenih 65 i više godina života i izdavanju platnih instrumenata. Prenosimo saopštenje NBS da ne bi bilo zabune. Na kraju teksta ćete naći i link ka tekstu Intrukcije.

S ciljem da našim najstarijim građanima u toku vanrednog stanja omogući što lakše raspolaganje njihovim novčanim sredstvima i izvršavanje plaćanja, Narodna banka Srbije je 31. marta 2020. godine donela Instrukciju o načinu privremene isplate novčanih sredstava s dinarskih i deviznih računa lica s navršenih 65 i više godina života i izdavanju platnih instrumenata (G. broj 4597).

Otvaranjem Google oglasa na ovoj strani pomažete rad Penzina. Hvala vam unapred!

Pored Instrukcije, NBS je dala i odgovore na najčešća pitanja u vezi sa njom:


Instrukcija se odnosi na lica koja su navršila 65 godina, i to u periodu važenja zabrane kretanja na javnim mestima, propisana naredbom Ministarstva unutrašnjih poslova radi suzbijanja i sprečavanja širenja zarazne bolesti Covid-19 i zaštite stanovništva od te bolesti, a koja nemaju ovlašćena lica za raspolaganje sredstvima na svom računu, ili lica ovlašćena za raspolaganje sredstvima na tom računu imaju navršenih 65 i više godina života (u daljem tekstu: korisnik).

Odredbe Instrukcije se takođe primenjuju i na lica mlađa od 65 godina u slučaju reizdavanja platne kartice kojoj je istekao rok važenja.

Instrukcijom se privremeno uređuje:

  • Način isplate gotovog novca u dinarima i stranoj valuti s dinarskih i deviznih računa korisnika;
  • Način pružanja platne usluge izdavanja platnih instrumenata korisnicima.

Isplata gotovog novca

Pod dinarskim i deviznim računom, u smislu ove instrukcije, smatra se svaki račun korisnika kod banke na kome se nalaze novčana sredstva kojima on može raspolagati u skladu sa ugovorom o otvaranju i vođenju tog računa, ugovorom o novčanom depozitu ili drugim odgovarajućim ugovorom (npr. tekući račun, depozit po viđenju ili oročeni depozit).

Dva načina isplate gotovog novca

Kao što je slučaj sa instrukcijom kojom je Narodna banka Srbije privremeno uredila način isplate penzija korisnicima, i u ovom slučaju banka je dužna da omogući korisnicima isplatu novčanih sredstava s računa na jedan od sledeća dva načina za koje se korisnik opredeli:

  1. Isplatom novčanih sredstava u prostorijama banke ovlašćenom licu, na osnovu jednokratnog punomoćja kojim se ovo lice ovlašćuje za podizanje novčanih sredstava s računa korisnika. Punomoćje se može dati alternativno na obrascu koji je odštampan uz Instrukciju (Prilog 1) ili u formi koju utvrdi banka ili u slobodnoj formi, u kom slučaju to punomoćje obavezno sadrži podatke iz tog obrasca i ne mora biti overeno kod notara, s tim da je ovlašćeno lice dužno da banci stavi na uvid lična dokumenata ovlašćenog lica i korisnika;
  2. Isplatom novčanih sredstava na kućnu adresu korisnika u saradnji sa JP „Pošta Srbije“. Banka može u skladu sa svojim mogućnostima izvršiti isplatu i na drugi odgovarajući, blagovremen i siguran način (npr. preko ovlašćenog lica banke ili angažovanjem kurirske službe).

Korisnik se može obratiti banci i uputiti joj zahtev za isplatu novčanih sredstava na jedan od navedenih načina pozivom posebne telefonske linije banke za komunikaciju s korisnicima, otvorene za ovu namenu, pri čemu je dužan i da navede račun i iznos novčanih sredstava koji bi mu bio isplaćen s tog računa na jedan od tih načina.

Banka, pored posebne telefonske linije banke za komunikaciju s korisnicima, može omogućiti i dostavljanje zahteva i izjašnjenja korisnika o načinu isplate novčanih sredstava i na drugi primereni način korišćenjem sredstava komunikacije na daljinu (npr. elektronska pošta, SMS poruka ili korišćenjem naloga elektronskog ili mobilnog bankarstva).

Obavezna provera

Ako se korisnik obrati banci sa zahtevom za isplatu novčanih sredstava, u cilju sprečavanja prevarnih radnji i zloupotreba, banka je dužna izvrši prethodnu proveru sa korisnikom, pozivom registrovanog telefonskog broja tog korisnika i telefonskim razgovorom koji se snima. Banka je dužna da tom prilikom korisniku ukaže na uslove pod kojima je moguća isplata novčanih sredstava u skladu sa ovom instrukcijom i zaključenim ugovorom.

Prenos novčanih sredstava

Pored isplate gotovog novca sa računa, korisnik ima mogućnost da banci podnese i nalog za prenos novčanih sredstva npr. s njegovog deviznog računa na dinarski platni račun tog korisnika, a takav nalog korisnik može dati banci i preko ovlašćenog lica iz punomoćja.

Najveći iznos u gotovom novcu

Imajući u vidu rizike od zloupotreba, kao i bezbednosne rizike u vezi sa transportom novčanih sredstava na kućnu adresu korisnika, u skladu sa odredbama ove instrukcije, korisniku se na načine predviđene Instrukcijom može u jednoj banci mesečno najviše isplatiti iznos u gotovom novcu koji nije veći od 80.000 dinara, odnosno iznos efektivnog stranog novca čija dinarska protivvrednost po zvaničnom srednjem kursu nije veća od 80.000 dinara.

Isplata novčane doznake

Pored navedenog, a imajući u vidu da mnogi korisnici primaju novčane doznake iz inostranstva, svi pružaoci usluge novčane doznake (banka, platna institucija, institucija elektronskog novca i javni poštanski operator) dužni su da shodnom primenom odredaba Instrukcije kojima se uređuje isplata gotovog novca sa računa korisnika, omoguće korisniku i isplatu novčane doznake u punom iznosu te novčane doznake.

Izdavanje platnih instrumenata

Instrukcijom je uređen i privremeni način izdavanja i reizdavanja platnih kartica, odnosno izdavanja platnih instrumenata za elektronsko i mobilno bankarstvo, a imajući u vidu preporuke stručnjaka da se u vreme epidemije korona virusa što manje koristi gotov novac, s obzirom na to da je rizik od prenošenja virusa veći kod upotrebe novčanica, nego npr. kod platnih kartica. Takođe, Instrukcijom je omogućeno korisnicima da preduzimaju i druge radnje u vezi sa korišćenjem platnih kartica (kao npr. podnošenje zahteva za deblokadu PIN i sl).

Na isti način, kao što se korisnik u skladu sa Instrukcijom može obratiti banci za isplatu gotovog novca, on se može banci obratiti i sa zahtevom za (re)izdavanje platne kartice. Dakle, korisnik može banci uputiti zahtev da mu banka izda platnu karticu bilo dostavljanjem na kućnu adresu, bilo preko ovlašćenog lica sa izričitim ovlašćenjem.

(Re)Izdavanje platne kartice preko ovlašćenog lica

Punomoćje ovlašćenom licu može biti dato alternativno na obrascu koji je odštampan uz Instrukciju (Prilog 2) ili u formi koju utvrdi banka ili u slobodnoj formi, u kom slučaju to punomoćje treba da obavezno sadrži podatke iz tog obrasca i ne mora biti overeno kod notara, a ovlašćeno lice je dužno da banci stavi na uvid lična dokumenata ovlašćenog lica i korisnika.

Ovlašćeno lice iz punomoćja može u ime i za račun korisnika zaključiti okvirni ugovor o izdavanju i korišćenju platne kartice samo ako je na to izričito ovlašćeno punomoćjem.

Izdavanje platne kartice na adresu

U slučaju da se korisnik izjasnio za izdavanje platne kartice i zaključenje tog ugovora dostavljanjem na kućnu adresu korisnika ‒ banka je dužna da obezbedi da se ponuda za zaključenje ugovora o korišćenju platne kartice lično dostavi na kućnu adresu korisnika u saradnji sa JP „Pošta Srbije“ ili na drugi odgovarajući način u skladu sa odredbama ove instrukcije, kao i da se na isti način omogući da korisnik potpisani ugovor dostavi banci.

Kako bi se u toku vanrednog stanja olakšala procedura za zaključenje ugovora, ali i uvažili rizici koji prate njegovo zaključenje u situaciji kada korisnik nije neposredno prisutan u banci, pod zaključenjem ugovora o izdavanju i korišćenju platne kartice u skladu sa Instrukcijom podrazumeva se i davanje izričite pismene saglasnosti korisnika na jednoznačno određene opšte uslove poslovanja banke koji važe na dan davanja pismene saglasnosti, i koji se odnose na izdavanje i korišćenje platne kartice i sadrže obavezne elemente u skladu sa zakonom kojim se uređuju platne usluge, odnosno u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.

Nakon zaključenja ugovora iz stava 3. ove tačke i izrade platne kartice, banka je dužna da na kućnu adresu korisnika preporučenom poštom dostavi platnu karticu s personalizovanim sigurnosnim elementima i dužna je da preduzme razumne i odgovarajuće mere radi zaštite personalizovanih sigurnosnih elemenata te kartice (npr. lični identifikacioni broj).

Reizdavanje platne kartice

U slučaju reizdavanja platne kartice kojoj je istekao rok važenja, banka može preporučenom poštom da dostavi platnu karticu s personalizovanim sigurnosnim elementima na kućnu adresu korisnika. U suprotnom, banka je dužna da obavesti korisnika o tome da je platna kartica reizdata i da od tog trenutka korisnik u skladu sa odredbama ove instrukcije može izabrati način dostavljanja reizdate platne kartice.

Instrukcijom je predviđeno da će banka na navedene načine omogućiti i korisniku platnih usluga koji nije navršio 65 godina života reizdavanje platne kartice kojoj je istekao rok važenja.

Dostavljanje personalizovanih sigurnosnih elemenata platne kartice

Instrukcijom je ostavljena mogućnost banci da u skladu sa svojim mogućnostima i primenjujući sve neophodne mere zaštite, personalizovane sigurnosne elemente platne kartice, kao i svu drugu potrebnu dokumentaciju koja prethodi njenom izdavanju, dostavi korisniku i putem svojih elektronskih kanala za komunikaciju s korisnicima, uključujući i uz primenu postupka za video-identifikaciju korisnika kada je to primenljivo.

Pored toga, banka u skladu sa svojim mogućnostima, može korisnicima ponuditi i zaključenje ugovora o izdavanju i korišćenju platne kartice upotrebom jednog ili više sredstava komunikacije na daljinu bez istovremenog fizičkog prisustva pružaoca usluge i korisnika, u skladu sa zakonom kojim se uređuju prava korisnika finansijskih usluga kod ugovaranja finansijskih usluga korišćenjem sredstava komunikacije na daljinu.

Izdavanje platnih instrumenata
za elektronsko i mobilno bankarstvo

Kada je reč o izdavanju platnih instrumenata za elektronsko i mobilno bankarstvo, banka je dužna da najkasnije u roku od sedam dana od dana stupanja na snagu ove instrukcije, uspostavi poseban kontakt centar s najmanje tri dostupna telefona i proceduru za aktiviranje usluge elektronskog i mobilnog bankarstva korisnika i da informacije o tome objavi na svojoj internet prezentaciji. Banka je s tim u vezi dužna da uspostavi procedure za aktiviranje usluge elektronskog i mobilnog bankarstva na jednostavan i lak način za sprovođenje i koji korisnike neće odvratiti od korišćenja tih usluga.

Banke i pošta ne mogu naplatiti naknade i troškove

Na kraju ukazujemo da radi ispunjenja obaveza iz ove instrukcije, banke, JP „Pošta Srbije“ i druga lica ne mogu korisnicima naplatiti naknade i druge troškove.

Instrukciju možete preuzeti na sledećem linku (PDF).

Izvor: NBS
FotografijaMarko Nikolajević za Penzin

*Podnaslove je unela redakcija portala Penzin radi bolje preglednosti

U nastavku možete naći Obrasce NBS:

  • Punomoćje za podizanje sredstava
  • Punomoćje za izdavanje/reizdavanje platne kartice
  • Punomoćje za izdavanje sredstava – novčana doznaka