Stari ljudi su fenomenalni! Visok procenat starih u odnosu na mlade nije samo posledica života u miru i prosperitetu – on je i osnova civilizovanog društva.
Fotografija: Oči velike kao tanjiri
Nakon smanjenja smrtnosti dece, sledeća velika demografska promena koja je nastala usled dupliranja prosečnog ljudskog veka jeste značajan broj starih ljudi. Godine 1850, u SAD je bilo oko 4% ljudi starijih od 60. Danas čine oko 20% stanovništva. Ekonomisti su uzrujani zbog stope nataliteta u razvijenom svetu i izazovu finansijskog izdržavanja velikog broja starih.
- Dug život učinio je ljude čovečnim (1) – Prvi ljudi stariji od 30
- Dug život učinio je ljude čovečnim (2) – Unuci
- Dug život učinio je ljude čovečnim (3) – Očekivano preživljavanje
Ali stari ljudi su fenomenalni! Visok procenat starih u odnosu na mlade nije samo posledica života u miru i prosperitetu – on je i osnova civilizovanog društva. Stvari krenu naopako u društvima koja su u velikoj meri sastavljena od mladih.
Jedan od najgorih vekova zabeleženih u istoriji Zapadnog sveta jeste XIV vek, vreme Crne smrti, gladi i neprekidnog rata između Engleske i Francuske. Kako istoričarka Barbara Takman ističe jedan od razloga zašto je Stogodišnji rat trajao sto godina bio je taj što je kuga stalno ubijala sve, uključujući i kraljeve i vođe. Iznova i iznova, veoma mladi ljudi nasleđivali su presto i radili glupe, agresivne stvari kao tinejdžeri čiji frontalni režanj nije dovoljno razvijen, npr. napadali susedne zemlje.
Stari nisu samo manje ratoborni i impulsivni od mladih ljudi. Kao grupa, takođe su mudriji, srećniji i više društveno prilagođeni. Bolje se nose sa lošim vestima, imaju snažnije veze, i nalaze bolja rešenja u međuljudskim sukobima… Lora Karstensen sa Stenforda, jedna od vodećih istraživača u oblasti, kaže da će činjenica da stanovništvo postaje sve starije „promeniti svaki aspekt života koji poznajemo, uključujući obrazovanje, politiku, kulturu i prirodu odnosa“. To je zato što stariji „imaju veće znanje, bolju emotivnu stabilnost i njima je zaista stalo da daju značajan doprinos.“
„Ako biste mogli da uzmete sve što je poželjno kod starenja i stavili to na gomilu, znate li ko bi to uzeo?“, pita Olšanski, istraživač dugovečnosti. „Mladi.“ U toj gomili su „duboki osećaj samopouzdanja… osećaj mira i radosti koji proističe iz decenija trajanja ljubavne veze… čista radost čuvanja unuka… finansijska sigurnost… i duboko razmišljanje i pamet.“
Ako životni vek nastavi da raste, verovatno će biti potreban povratni odgovor kao onaj koji je omogućio čovečanstvu da napreduje pre 30.000 godina. Kao i tada, više starih ljudi moglo bi da vodi unapređenju zdravstvene zaštite i društvene pravde koje bi stvorile još starih ljudi koji bi onda svet načinili još boljim mestom. To je nešto čemu se treba radovati.
Laura Helmut, Slate Magazine