Udruženje sindikata penzionera Srbije podnelo je krivičnu prijavu protiv direktorke Fonda PIO, kao i predsednika i članova Upravnog odbora ovog fonda zbog nedostavljanja pojedinačnih rešenja o iznosu umanjene penzije sa obrazloženjem i poukom o pravu na žalbu.
Prenosimo, bez izmena.
VIŠEM JAVNOM TUŽILAŠTVU U BEOGRADU
Katanićeva 15,
11000 Beograd
Na osnovu člana 280. stav 1. i 281. stav 1. Zakonika o krivičnom postupku, podnosilac prijave
Udruženje Sindikata penzionera Srbije sa sedištem u Beogradu,
adresa Dečanska br. 14, podnosi:
KRIVIČNU PRIJAVU
Protiv:
- Dragane Kalinović, direktora Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, ul. Dr Aleksandra Kostića br. 9
- Danila Vujačića, predsednika Upravnog odbora RF PIO
- Vesne Kovačević Stanković, člana Upravnog odbora RF PIO
- Vuka Vujanovića, člana Upravnog odbora RF PIO
- Marka Kojića, člana Upravnog odbora RF PIO
- Zorana Mihajlovića, člana Upravnog odbora RF PIO
- Vasilija Belobrkovića, člana Upravnog odbora RF PIO
– Zbog postojanja osnovane sumnje da su u svojstvu službenih lica i to: Dragana Kalinović kao direktor, Danilo Vujačić kao predsednik Upravnog odbora i Vesna Kovačević Stanković, Vuk Vujanović, Vesna Ćelić, Marko Kojić, Zoran Mihajlović i Vasilije Belobrković kao članovi Upravnog odbora RF PIO, u nameri da pribave protivpravnu imovinsku korist Fondu PIO, iskorišćavanjem svog službenog položaja i ovlašćenja, nevršenjem svoje službene dužnosti propustili da postupe po Mišljenju sa preporukom Zaštitnika građana br. 55-1501/15 od 29.06.2015. godine kojim je utvrđena obaveza Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje da u primeni Zakona o privremenom uređivanju načina isplate penzija svakom od penzionera pogođenih odredbama ovog zakona, po službenoj dužnosti donese i dostavi pojedinačno rešenje o iznosu umanjene penzije sa obrazloženjem i poukom o pravu na žalbu, čime su Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje pribavili protivpravnu imovinsku korist veću od 1.500.000,00 dinara i time naneli štetu korisnicima penzija pogođenim odredbama gorepomenutog Zakona, te teže povredili njihova prava, a pri tom su bili svesni svoga dela i hteli njegovo izvršenje,
– čime su kao saizvršioci izvršili krivično delo zloupotrebe službenog položaja iz čl.359.st.3. u vezi st.1. u vezi čl.33. Krivičnog zakonika
Obrazloženje
Na početku, bitno je ukazati da gore prijavljena lica spadaju u kategoriju službenih lica na osnovu odredaba Krivičnog zakonika („Sl. glasnik RS“, br. 85/2005, 88/2005 – ispr., 107/2005 – ispr., 72/2009, 111/2009, 121/2012, 104/2013, 108/2014 i 94/2016 – u daljem tekstu: Zakon ), imajući u vidu da direktora Fonda PIO imenuje Upravni odbor uz prethodnu saglasnost Vlade Republike Srbije na period od četiri godine, dok predsednika i članove Upravnog odbora imenuje Vlada Republike Srbije.
Dalje, pomenuta lica su nesporno delovala kao saučesnici prilikom izvršenja predmetnog krivičnog dela, obzirom da je članom 33 Zakona predviđeno sledeće:
„Ako više lica učestvovanjem u radnji izvršenja sa umišljajem ili iz nehata zajednički izvrše krivično delo, ili ostvarujući zajedničku odluku drugom radnjom sa umišljajem bitno doprinesu izvršenju krivičnog dela, svako od njih kazniće se kaznom propisanom za to delo.“
Takođe, članom 359 st 1 i 3 taksativno je navedeno šta se podrazumeva pod radnjom krivičnog dela zloupotreba službenog položaja:
(1) Službeno lice koje iskorišćavanjem svog službenog položaja ili ovlašćenja, prekoračenjem granice svog službenog ovlašćenja ili nevršenjem svoje službene dužnosti pribavi sebi ili drugom fizičkom ili pravnom licu kakvu korist, drugom nanese kakvu štetu ili teže povredi prava drugog, kazniće se zatvorom od šest meseci do pet godina.
(3) Ako vrednost pribavljene imovinske koristi prelazi iznos od milion i petsto hiljada dinara, učinilac će se kazniti zatvorom od dve do dvanaest godina.
S tim u vezi, bitno je još jednom istaći da su gore pobrojana lica prema svojim funkcijama i to: direktor Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, predsednik i članovi Upravnog odbora, bili u obavezi da postupe u skladu sa pozitivno-pravnim propisima Republike Srbije te da po službenoj dužnosti i u skladu sa svojim funkcijama nalože zaposlenima da postupaju u skladu sa zakonom, tj. da nalože donošenje odgovarajućih pojedinačnih pravnih akata, tj. rešenja kojima bi se utvrdio novi način isplate penzije, a sve u vezi sa izvršenjem Zakona o privremenom uređivanju načina isplate penzije.
Naime, Zakonom o privremenom uređivanju načina isplate penzije („Sl. glasnik RS“, br. 116/2014 i 99/2016) izmenjen je pravni režim u oblasti penzionog osiguranja, odnosno promenjen je iznos penzije korisnicima čiji je iznos penzije veći od 25.000,00 dinara.
Pomenuta promena je morala biti propraćena odgovarajućim rešenjem koje bi se dostavljalo svakom penzioneru kome se umanjuje penzija, i sve to u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju te Zakonom o opštem upravnom postupku.
Naime, Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju, tačnije odredbe člana čl.105.st.2. predviđaju sledeće:
„Novo rešenje će se doneti i ako se sazna za činjenice koje su od uticaja na pravo osiguranika, a koje su nastale posle donošenja rešenja.“
Dakle, prijavljena lica su bila u obavezi da, po službenoj dužnosti, donesu pojedinačna rešenja za svakog oštećenog penionera kojim bi utvrdili novi način isplate njihovih penzija u postupku izvršenja Zakona o privremenom uređenju načina isplate penzija.
Na ovaj način prijavljeni bi objasnili oštećenim korisnicima penzija kako je došlo do umanjenja njihove penzije, ali pre svega omogućili bi im korišćenje Ustavom i Zakonom garantovanog prava na žalbu ili drugo pravno sredstvo protiv odluke kojom je odlučeno o njihovom pravu.
Opreza radi, ne može se prenebregnuti ni činjenica da je istom prilikom povređen i čl.13. Evropske konvencije o ljudskim pravima, a koja predstavlja sastavni deo domaćeg prava.
Obzirom da je gorenavedeno postupanje nadležnog PIO fonda, pa samim tim i ovde prijavljenih lica izostalo, Zaštitnik građana je, postupajući u okviru svojih ustavnih i zakonskih ovlašćenja uputio Mišljenje sa preporukom br.55-1501/15 od dana 29.06.2015. godine prijavljenima upozorivši ih tom prilikom na kršenje zakona i obavezu na donošenje pojedinačnog rešenja po službenoj dužnosti u svakom konkretnom slučaju.
Kako je nakon dostavljanja pomenutog Mišljenja, prošlo skoro četiri godine, bez da je doneto ijedno pojedinačno rešenje, nesporno se može zaključiti kako su prijavljeni svesno i u nameri da nanesu štetu oštećenim penzionerima u ukupnom iznosu većem od 1.500.000,00 dinara (približna procena da se radi o ukupnom iznosu od 800.000.000,00 evra), kao i da u istom iznosu pribave protivravnu korist Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje, prekršili svoju zakonsku obavezu.
S tim u vezi, posebno ukazujemo na izreku preporuke Zaštitnika građana, a koja na nesumnjiv način ukazuje kako bi se trebalo postupati u datoj situaciji:
„RFPIO u obavezi je, da u izvršenju Zakona o privremenom uređivanju načina isplate penzija, u svakom konkretnom slučaju, po službenoj dužnosti, donese odgovarajuće rešenje kojim će utvrditi nov iznos penzije koji se korisniku isplaćuje.“
„RFPIO će bez odlaganja svakom korisniku penzije kojem se, u skladu sa Zakonom, privremeno menja način isplate penzija, doneti pojedinačno rešenje kojim će utvrditi tačan iznos koji se privremeno isplaćuje, obrazložiti način obračuna navedenog iznosa i poučiti ga o pravnom sredstvu koje ima pravo da koristi ukoliko smatra da navedeno rešenje nije doneto saglasno zakonu.“
Sama činjenica da su na svoje nezakonito postupanje prijavljeni bili upozoreni od strane Ustavom i Zakonom ovlašćenog organa, Zaštitnika građana, a da su i nakon tog upozorenja i preporuke kako da se reši sporna situacija nastavili sa nevršenjem službene dužnosti tj. nisu preduzeli odgovarajuće mere, ukazuje da su delovali svesno i u nameri pribavljanja protivravne imovinske koristi za organ koji po zakonu predstavljaju i time istovremeno drugome, penzionerima, nanesu materijalnu štetu, te da su svojim (ne)postupanjem teže povredili prava korisnika penzija!
Na opisani način pričinili su ogromnu materijalnu štetu oštećenim penzionerima, a sa druge strane, nezakonitim postupanjem su pribavili protivpravnu imovinsku korist Republičkom Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje.
Ono što dodatno uverava podnosioca ove prijave da je definitivno postojala svest i namera za izvršenje ovog krivinog dela jeste i činjenica da je radnja ovog dela uperena prema ekonomsko najugroženijem delu stanovništva, tj. korisnicima penzija, od kojih većina egzistira na samoj granici siromaštva i kojima bi preduzimanje bilo kakvog vida pravne zaštite iziskivalo za njih enormnu količinu novčanih sredstava.
S tim u vezi, u ovom delu krivične prijave bitno je posebno naglasiti jedan deo iz dostavljenog Mišljenja sa preporukom br.55-1501/15 od dana 29.06.2015. godine a koji je zasigurno bio poznat prijavljenima:
„Iako korisnici penzija, u skladu sa Zakonom o upravnim sporovima, imaju mogućnst podnošenja tužbe Upravnom sudu zbog tzv. ‘ćutanja uprave’, nedonošenjem rešenja u navedenom slučaju RFPIO šikanira stranke i suprotno principima dobre uprave otežava im ostvarivanje prava na efikasno pravno sredstvo. Sudski postupci iziskuju dodatna finansijska sredstva i duže traju od postupaka po žalbi koji se vode pred drugostepenim upravnim organom. Obzirom da se radi o ekonomsko najugroženijoj populaciji građana jasno je da veliki broj njih zbog finansijskih ograničenja neće biti u prilici da zaštite svoje pravo pred Upravnim sudom.“
Na osnovu izloženog, predlažemo Višem javnom tužilaštvu u Beogradu kao stvarno i mesno nadležnom da preduzme krivično gonjenje imenovanih lica tako što će ih saslušati u svojstvu osumničnih na okolnosti počinjenog krivičnog dela, doneti naredbu o sprovođenju istrage protiv njih, izvesti dokaze čitanjem priloženog Mišljenja sa preporukom zaštitnika građana, po potrebi ekonomsko-finansijskim veštačenjem, kao i druge dokaze na koje ukaže istraga.
Podnosilac prijave
Predsednik Udruženja Sindikata penzionera Srbije
Mihajlo Miša Radović
NAPOMENA: Prijava predata Tužilaštvu za organizovani kriminal pod brojem KTR 1289/19
Fotografija: Marko Nikolajević za Penzin.rs
(Sa protesta penzionera „Nećemo vam oprostiti“, Beograd, oktobar, 2019)