Muzej istorije Jugoslavije od 4. februara do 29. maja 2016. godine predstaviće 30 godina sokolarstva u Kraljevini (SHS i) Jugoslaviji, u periodu od 1919. do 1941. godine. Posetioci će moći da vide više od 150 predmeta iz 11 srpskih muzeja i pet privatnih kolekcija.
Na slici gore: Sokolski stadion koji se nalazio na mestu Mašinskog fakulteta u Beogradu, sa 42.000 mesta za sedenje i stajanje. Stadion je bio najveća drvena konstrukcija u Srednjoj Evropi, rađen je po projektu arhitekte Momira Korunovića (prepoznatljiv luk sa narodnim motivima koji i danas možemo videti na njegovim objektima u Beogradu). Ulazi su bili u bojama karata kako bi se publika lakše snašla prilikom ulaska na sletove (izvor Blic).
Cilj izložbe je predstavljanje pokreta sokolarstva koji je bio vrlo aktivan u mnogim sferama društvenog života (od sporta i kulture, do prosvete i građevinarstva), imao panslavistički duh i temeljio se na univerzalnim vrednostima: ljubavi prema domovini i sopstvenom narodu, čovečnosti, bratstvu, slobodi, jedinstvu i čestitosti, a u isto vreme težio je negovanju fizički zdrave i moralno jake nacije.
Kratka istorija sokolskog pokreta
Sokolski pokret nastao je u Pragu 1862. godine kao odgovor na pokušaje germanizacije slovenskih naroda u Austrijskoj monarhiji.
Ime je dobio prema sokolu, ptici koja je i u srpskoj narodnoj poeziji simbol viteštva, snage, brzine i spretnosti. Sokolske ideje slobode, bratstva, jedinstva, istrajnosti i rodoljublja prihvaćene su i izvan Češke i sokolstvo je postalo panslavistički pokret.
Već 1863. formurano je sokolsko društvo u Sloveniji, 1874. hrvatsko sokolsko društvo, a 1891. Prvo beogradsko društvo za gimnastiku i borenje, promenilo je ime u Beogradsko gimnastičko društvo Soko.
U osnovi oslobodilačka, sokolska ideja bila je stvaranje fizički spremnog, čestitog i nacionalno svesnog pojedinca koji će imati snage da odbrani nacionalne interese i svoj kulturni identitet. Očuvanje nacionalne tradicije i različitosti bilo je u skladu sa idejom sokolstvo slovenstvu – slovenstvo čovečanstvu. Pokret je radio na kulturno-prosvetnom uzdizanju i moralnom odgajanju omladine do najdostižnije savršenosti.
Sokolska dostignuća, manifestacije i graditeljstvo deo su jugoslovenskog nasleđa, kao element individualnog sećanja, ali ne i kolektivnog pamćenja zajednice.
Podsećamo, na Kolarcu je 2015. godine organizovano slušanje tonskih zapisa Jugoslovena iz češkog arhiva među kojima su i zapisi pilota Kraljevine Jugoslavije koji su dovezli sokolare iz Jugoslavije na slet u Prag, u tadašnjoj Čehoslovačkoj (čitajte o tome više na linku).
Ko je soko – taj je Jugosloven
Izložba Ko je soko – taj je Jugosloven, autorke projekta Veselinke Kastratović Ristić, muzejske savetnice Muzeja istorije Jugoslavije, biće otvorena u četvtak 4. februara u 18.00 časova.
Na postavci u objektu Muzej 25. maj biće izloženo više od 150 predmeta (svečane odore, sokolske haljine, kape, značke, dokumenta, razglednice, štampani materijal, program sleta, program svečane akademije, nacrti sokolskih domova) i oko 100 fotografija. Osim predmeta iz kolekcije MIJ, biće izloženi predmeti iz 11 muzeja iz Srbije i iz pet privatnih kolekcija.
Izložba je podeljena u četiri celine:
- organizacija i članstvo;
- sletovi;
- sokolski domovi
- delatnost.
Koautorke izložbe su Jovana Karaulić, doktorantkinja Fakulteta dramskih umetnosti i Vladana Putnik, istraživač-saradnik Filozofskog fakulteta.
Više o izložbi pročitajte na sajtu Muzeja istorije Jugoslavije.